8000 flessen voor de hele wereld

Enige tijd geleden heb ik het voorrecht gehad om met een klein aantal genodigden een proeverij bij te wonen van misschien wel Frankrijks zeldzaamste droge witte wijn, Château Grillet. De wijn is afkomstig van een wijngaardje dat zijn eigen herkomstbenaming bezit. Het ligt in het noordelijke deel van de Franse Rhônevallei en telt momenteel 2,5 produktieve hectaren. Met veel moeite zou men er nog een halve hectare kunnen bijplanten. Gemiddeld levert de wijngaard 8000 flessen per jaar - voor de hele wereld. Daarvan worden er al 1000 à 1500 leeggeschonken in het fameuze restaurant La Pyramide, dat zich bevindt in de nabije stad Vienne.

viognier

De wijngaaard van Château Grillet bestaat uit een reeks kleine terrassen die gelijk een amfitheater gevat liggen in de kom van een helling. Deze kom kijkt op het volle zuiden, waardoor in het algmeen de druiven perfekt rijpen. De ondergrond bestaat voornameljk uit zandgraniet, en verschilt enigszins met die van het omliggende, wat grotere district Condrieu. Microklimaat en bodem zijn de belangrijkste oorzaken dat Château Grillet en Condrieu andere wijnen zijn, hoewel ze beide uitsluitend van de witte viognier-druif worden gemaakt. Zo is Condrieu een wijn die je echt jong moet drinken, terwijl Château Grillet juist met rijping blijkt gebaat.

Speciaal voor de proeverij - die plaats vond ten huize van het excellente restaurant De graaf van het Hoogveen van Badhotel Zeerust te Noordwijk aan Zee - waren de eigenaars overgekomen, de heer en mevrouw Canet. Hun familie kocht Château Grillet in 1820. het wijngoed bestond toen in elk geval al zo'n vier eeuwen. André Canet (geboren 1911) is niet het gebruikelijke type van de joyeuze Franse wijnbouwer, en evenmin een groot causeur. Hij leidt een sober leven en gebruikt nauwelijks wijn of andere alcoholen. Nog nooit eerder, zo vertelde hij, had hij zo veel jaargangen Château Grillet naast elkaar geproefd als deze avond. Hetgeen de unieke aard hiervan nog eens onderstreepte.

De heer Canet - wiens vrouw Hélène Neyret het domein meebracht - heeft nooit alleen van de wijn kunnen leven. Hij is ingenieur van beroep geweest. De wijnbereiding doet André Canet sinds 1961 helemaal zelf. Op château Grillet worden de druiven onmiddellijk na de pluk geperst. Het sap gist vervolgens een of meer maanden in tankjes van geëmailleerd staal. Na afloop van het fermentatieproces brengt men de wijn over naar kleine, gebruikte vaten van Limousin eikenhout. Daarop rijpt de wijn dan twee jaar, zonder te worden overgestoken. Vlak voor de botteling vinden een lichte klaring alsmede een filtering plaats. De fles heeft een fluitmodel en is bruin van kleur: André Canet laat hem uit Duitsland komen.

madame point

En Madame Point van La Pyramide brengt lege flessen voor hergebruik retour. Alle handelingen met de wijn geschieden in de kelders van een kasteeltje temidden van de wijngaard. Het laagste deel daarvan dateert uit de Middeleeuwen, met muren van een halve meter dik.

natuurlijke glycerine

Op de proeverij werden geserveerd de jaren, 1979, 1978, 1977, 1976, 1975, 1973 en 1965. De laatste wijn had de heer Canet uit eigen kelder gedoneerd. Het viel mij op dat in eigenlijk alle jaren de wijn een groenzweem in zijn kleur had, en in zijn smaak nogal wat natuurlijke glycerine. Château Grillet is geen echt strakdroge witte wijn, noch rijk aan zuren. Desondanks blijkt deze Rhônewijn uitstekend te kunnen rijpen: alle jaargangen smaakten nog volstrekt vitaal. De 1979 presenteerde zich erg bescheiden en vrij licht. Deze wijn is nu zo'n vier maanden op fles. De 1978 bleek veel completer te zijn, met ook meer fruit en in de nasmaak een zelfde impressie van geroosterd brood als je ook wel bij goede Meursaults aantreft. Een heerlijke, elegante wijn. De 1977 boodt iets meer frisheid. Het was ook een lichtere wijn dan de 1978 maar op dit moment toch interessanter dan de 1979. De 1976 was voor mijn gevoel nu volledig ontwikkeld, terwijl de 1975 nog gebaat leek met enkele jaren rijping. De 1974 vond ik heel goed, genuanceerder en beter dan de 1973, maar wonderlijk genoeg in bezit van een beetje koolzuur (waardoor de wijn heel licht prikte op de tong). André Canet wist voor dit wijnverschijnsel geen verklaring.

discussie 1965 of 1969

Over de 1965 ontstond discussie. De wijnen uit de twee meegebrachte flessen smaakten namelijk zo anders dat ze uit verschillende jaren afkomstig leken. De eerste wijn presenteerde zich duidelijk frisser en jeugdiger dan de tweede. Bovendien waren èn de flessen zelf en de capsules anders. Het etiket van de eerste fles had uitkomst kunnen bieden, ware het niet dat het oogstjaar onleesbaar was geworden. Ik acht het niet uitgesloten dat André Canet in zijn kelder een verkeerde fles heeft gepakt, en dat de eerste wijn bijvoorbeeld een 1969 is geweest. Overigens beveelt de eigenaar zijn wijn per se niet bij vis aan, maar bij zowel rood als wit vlees. Ook witschimmelkazen vormen een geslaagde combinatie, net als perzik. Veel kans om Château Grillet te drinken hebben wij in Nederland niet. Want importeur Pieter Wielinga krijgt hooguit 240 flessen per jaar, en soms (als van de 1978) zelfs  helemaal niets. Momenteel kan Wielinga alleen iets van de oogst 1979 aanbieden à f 60,-- per fles.

wijnkaart beste van nederland

Niet onvermeld mag blijven dat Ine en Joop Droogh van Badhotel Zeerust hun gasten na afloop van de proeverij een memorabele maaltijd hebben voorgezet. In hun restaurant De Graaf van het Hoogveen wordt gewoon fantastisch gewerkt. Een romige parfait van fazant en morieltjes met rozenbottelsaus, een consommé van rode biet, een sublieme mousseline van kikkerbilletjes met een witte wijnsaus, gestoomde zeebaars met kaviaar, een patrijs gevuld met ganzeleverpastei, verrukkelijke desserts. In dit 's winters zo kale Noordwijk kookt chef Henk Savelberg de sterren van de hemel (maar wonderlijk  genoeg nog niet die van Michelin). De wijnkaart hier zal bovendien op 21 december a.s. worden bekroond als beste van Nederland.